13 oktober 2022 (update: 14 november 2022)

Eindejaarstips voor de belastingplichtigen 2022

Speel in op de aftrekbeperking van box 1, voorkom dat heffingskortingen verloren gaan en cluster jouw zorgkosten. Deze en meer eindejaarstips voor de belastingplichtigen komen uitgebreid aan bod in dit nieuwsartikel. 

1. Speel in op aftrekbeperking box 1

Het tarief van de eerste schijf in box 1 daalt volgend jaar van 37,07% thans naar 36,93%. De meeste aftrekposten kunnen dan slechts tegen dit tarief worden verrekend en gaan volgend jaar minder voordeel opleveren. Dit geldt als jouw inkomen meer dan € 73.031 bedraagt en je aftrekposten (deels) tegen het hoogste tarief kunt aftrekken. Dit jaar kan dat nog tegen 40%. In 2023 komen aftrekposten in aftrek tegen maximaal 36,93%.

Voordeel aftrekpost € 10.000

Naast aftrekposten voor ondernemers gaat het om uitgaven voor onderhoudsverplichtingen (partneralimentatie), uitgaven voor specifieke zorgkosten, weekenduitgaven voor gehandicapten, aftrekbare giften, het restant persoonsgebonden aftrek van voorgaande jaren en verliezen op beleggingen in durfkapitaal. Voor zover mogelijk kan het verstandig zijn deze aftrekposten naar voren te halen.

2. Voorkom dat heffingskortingen verloren gaan

Vanaf 2023 krijgt een belastingplichtige met weinig inkomen de algemene heffingskorting, de arbeidskorting en de inkomensafhankelijke combinatiekorting niet meer gedeeltelijk uitbetaald, ook niet als de fiscale partner voldoende belasting betaalt. Dit jaar kun je nog 6,67% van de kortingen uitbetaald krijgen, op voorwaarde dat jouw fiscale partner wel voldoende belasting betaalt. Degenen die vóór 1 januari 1963 geboren zijn, hebben nog wel recht op uitbetaling van de algemene heffingskorting, mits de partner voldoende belasting betaalt. Voor die groep geldt echter ook dat geen recht bestaat op uitbetaling van de arbeidskorting en de inkomensafhankelijke combinatiekorting.

Hoe kun je het verlies aan heffingskortingen voorkomen? Heeft jouw partner geen of onvoldoende eigen inkomsten, maar beschik je samen met jouw partner over belastbaar vermogen, dan kun je hiermee het verlies aan heffingskortingen (deels) voorkomen. Je doet dit door in de aangifte het vermogen geheel of gedeeltelijk aan de partner zonder of met weinig eigen inkomsten toe te rekenen. Dit vermogen wordt namelijk belast in box 3, zodat jouw partner toch over inkomsten beschikt. De heffingskortingen verminderen dan de belasting die wordt berekend over de box 3-inkomsten.

3. Overweeg afkoop van jouw alimentatieverplichting

Heb je een alimentatieverplichting aan jouw ex-echtgenoot of ex-partner, dan zijn de betalingen nu nog aftrekbaar tegen een tarief van maximaal 40%. Je kunt in gezamenlijk overleg met jouw ex besluiten deze verplichting af te kopen. Je voorkomt hiermee dat je door de aftrekbeperking in 2023 netto meer alimentatie betaalt. Bovendien neemt jouw vermogen af, waardoor je mogelijk minder belasting in box 3 betaalt.

De afkoop kan betekenen dat jouw ex meer belasting over de afkoopsom betaalt dan wanneer hij of zij jaarlijks alimentatie ontvangt. Dit kan deels voorkomen worden via middeling of door de afkoopsom in een lijfrentepolis te storten. Jouw ex ontvangt uit de lijfrentepolis periodieke uitkeringen die geleidelijk worden belast.

De middelingsregeling wordt per 2023 afgeschaft, maar kan nog wel over de jaren 2022, 2023 en 2024 worden toegepast. Met middeling kunnen pieken in inkomen uit werk en woning (box 1) worden gemiddeld. Dat betekent dat de inkomens uit drie opeenvolgende jaren worden opgeteld en over drie jaar worden verdeeld. De belasting wordt dan herrekend alsof het inkomen zo gelijkmatig was verdeeld. Als er dan minder inkomstenbelasting is verschuldigd, wordt het verschil met de werkelijk betaalde belasting uitbetaalt. Hierbij geldt nog wel een drempel van € 545 die niet wordt uitbetaald. Een belastingplichtige moet wel een verzoek hiervoor doen, de Belastingdienst past dat niet automatisch toe.

4. Cluster jouw zorgkosten

Zorgkosten zijn onder voorwaarden aftrekbaar. Er geldt wel een drempel, die afhankelijk is van de hoogte van jouw inkomen. Hoe hoger jouw inkomen, hoe hoger de drempel. Alleen zorgkosten die boven de drempel uitstijgen, zijn aftrekbaar.

Het is daarom aantrekkelijk zorgkosten zo mogelijk binnen een jaar te clusteren. Koop je bijvoorbeeld in 2022 een nieuw gehoorapparaat en laat je in 2023 jouw gebit renoveren, dan heb je in beide jaren te maken met de drempel. Dit levert meestal minder aftrek op dan wanneer je beide uitgaven in één jaar doet. Het betalingsmoment is beslissend voor het jaar van aftrek.

5. Koop nog dit jaar een lijfrente

Koop nog dit jaar een lijfrente of stort een bedrag op jouw lijfrentespaarrekening of lijfrentebeleggingsrecht en creëer daarmee een extra aftrekpost. De betaalde bedragen zijn alleen aftrekbaar als sprake is van onvoldoende pensioenopbouw. Aan het begin van het jaar mag je nog niet de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt hebben. Het pensioenopbouwtekort wordt bepaald aan de hand van de jaar- en reserveringsruimte. Je kunt deze ruimte berekenen op de site van de Belastingdienst (www.belastingdienst.nl). Als je voldoet aan de voorwaarden voor aftrek, kun je de premie in 2022 aftrekken tegen maximaal 49,5%. Lijfrentes blijven ook de komende jaren gewoon aftrekbaar tegen het tabeltarief. Als je nu de premie kunt aftrekken tegen 49,5% en zijn de uitkeringen vanwege een daling van jouw inkomen te zijner tijd belast tegen 36,93%, dan bedraagt het tariefvoordeel 12,57%-punt.

Tip!

Zorg dat je de lijfrentepremies in 2022 betaalt! Alleen dan kun je deze nog in aftrek brengen in jouw aangifte inkomstenbelasting 2022. Bovendien betaal je minder belasting in box 3 als de onttrokken financiële middelen bestonden uit beleggingen.

Bepaalde heffingskortingen zijn inkomensafhankelijk. Zo is jouw algemene heffingskorting mogelijk hoger door de aftrek van een lijfrentepremie. Boven een inkomen van € 73.031 heeft de lijfrentepremieaftrek in 2022 geen effect meer op de algemene heffingskorting.

6. Cluster jouw giften of schenk periodiek

Giften aan goede doelen zijn onder voorwaarden aftrekbaar. Ook voor giften geldt een drempel. Alleen het bedrag aan giften boven deze drempel is aftrekbaar. De drempel bedraagt 1% van jouw verzamelinkomen vóór aftrek van persoonsgebonden aftrekposten, met een minimum van € 60. Voor giften geldt ook een plafond (maximum) van 10% van het verzamelinkomen vóór aftrek van persoonsgebonden aftrekposten.

Tip!

Je kunt giften over meerdere jaren beter clusteren, zodat je maar één jaar met de drempel te maken hebt. Kom je met jouw giften boven het plafond van 10% van jouw inkomen uit, dan is het juist beter jouw giften over meerdere jaren te spreiden.

Periodieke giften zijn giften aan goede doelen (meestal ook aan verenigingen met minimaal 25 leden) in de vorm van vaste en gelijkmatige periodieke betalingen die uiterlijk eindigen bij overlijden. Deze giften kun je aftrekken als je gebruikmaakt van een notariële of onderhandse akte van schenking. Hierin moet zijn aangegeven dat de gift over een periode van minstens vijf jaar wordt verstrekt. Voor periodieke giften geldt geen drempel en ook geen plafond. Stel je een onderhandse akte op, dan geldt wel een aantal eisen. Een dergelijke akte kun je downloaden vanaf de site van de Belastingdienst (www.belastingdienst.nl), zoekterm ‘overeenkomst periodieke giften’.

Tip!

Schenk periodiek als je geen last wilt hebben van de drempel of het plafond. Bereken wel of het inspelen op het plafond en de drempel door periodiek te schenken, opweegt tegen het nadeel dat jouw schenking over een langere periode wordt uitgesmeerd en vanwege de dalende tarieven minder oplevert. Vanaf 2023 levert een gift immers nog maar een fiscaal voordeel op van maximaal 36,93%.

Tip!

Als je een bv hebt, kun je ook namens de bv schenken. De aftrek bedraagt dan ten hoogste 50% van de winst, met een maximum van € 100.000. Bij een verliesgevende bv is dus geen aftrek mogelijk. Doe je een gift namens de bv en blijkt de bv onvoldoende winst te hebben gemaakt, dan wordt het ‘teveel’ aan giften aangemerkt als dividenduitkering en bij jou belast. Dit kun je dan vervolgens wel in privé weer aanmerken als gift, rekening houdend met drempel en plafond.

7. Maak jouw (klein)kinderen blij met een schenking

Profiteer ook dit jaar nog van de jaarlijkse schenkvrijstelling in de schenkbelasting. Zo kun je in 2022 jouw kinderen belastingvrij € 5.677 schenken en jouw kleinkinderen of derden € 2.274.

Voor kinderen tussen 18 en 40 jaar geldt voor 2022 een eenmalige verhoging van dit bedrag tot:

• € 27.231
• € 56.724, indien het bedrag gebruikt wordt voor een studie
• € 106.671, indien het bedrag gebruikt wordt voor een eigen woning

Er gelden overgangsregelingen waarmee het gebruik van de schenking voor de eigen woning kan worden opgerekt:

• De eenmalige schenking voor een eigen woning hoeft niet volledig te worden benut in één kalenderjaar, dat mag in drie opeenvolgende jaren. Voor schenkingen die voor het eerst in 2021 of 2022 plaatsvonden maar waarvoor nog niet het maximumbedrag van de vrijstelling is benut, mag in 2023 nog een aanvullende schenking plaatsvinden tot het maximum dat in 2022 gold. Als je dus het liefst volgend jaar een groot bedrag zou willen schenken, kun je dit jaar een gering bedrag schenken en een beroep op de vrijstelling doen. Je kunt het bedrag dan volgend jaar aanvullen.
• Schenkingen voor de eigen woning moeten worden besteed in uiterlijk het tweede jaar na het jaar waarin voor het eerst een beroep op de verhoogde vrijstelling is gedaan. Als je in 2022 voor het eerst hebt geschonken onder deze vrijstelling, moet deze schenking uiterlijk in 2024 worden gebruikt. Dat geldt ook voor de eventuele aanvulling die in 2023 wordt gedaan indien in 2022 nog niet de volledige vrijstelling is benut.
  
  

Met bovenstaande regelingen kun je de komende jaren dus toch nog gebruikmaken van de verhoogde vrijstelling voor eigen woningen. Dat is bijvoorbeeld handig indien jouw kind nog geen woning heeft gevonden, maar wel voornemens is die in 2023 of 2024 te kopen. In dat geval kunt het bedrag dus al wel dit jaar overmaken. Je kunt aan de schenking dan tevens de ontbindende voorwaarde verbinden dat het bedrag terug moet worden betaald als het niet tijdig wordt besteed aan een woning. Handig voor de situatie als jouw kind toch geen woning vindt. Als de schenking dan in stand blijft, is alsnog schenkbelasting verschuldigd. De ontbindende voorwaarde moet wel worden overeengekomen bij de schenking en moet dus later verplicht worden uitgevoerd als de voorwaarde wordt vervuld.

Let op!

De vrijstelling van € 106.671 ten behoeve van een eigen woning geldt ook voor andere personen dan de eigen kinderen. Houd wel rekening met de voorwaarden van deze schenking. De schenking kan eveneens worden toegepast indien het kind ouder is dan 40, maar een partner heeft tussen de 18 en 40 jaar oud.

8. Koop waardevolle zaken voor persoonlijk gebruik nog dit jaar

Alle roerende zaken die je voor persoonlijke doeleinden gebruikt of verbruikt, hoef je niet op te geven in box 3. Bij roerende zaken kun je denken aan inboedel, een auto, boot of caravan, maar bijvoorbeeld ook aan juwelen of een duur horloge. Ben je van plan binnenkort een dure aankoop te doen, dan kan dit een belastingbesparing opleveren in box 3. Dit is het geval als de onttrokken financiële middelen bestonden uit beleggingen. Zorg in dat geval dat je deze aanschaf uiterlijk 31 december 2022 hebt gedaan en betaald.

9. Koop nu nog een tweede woning

De overdrachtsbelasting voor panden die geen eigen woning (hoofdverblijf) zijn, wordt in 2023 verhoogd van 8% naar 10,4%. Ben je van plan op korte termijn een vakantiewoning te kopen, doe dat dan nog dit jaar.

Ook als je een pand wilt aanschaffen om te verhuren, bijvoorbeeld aan jouw kinderen, betaal je 10,4% overdrachtsbelasting. Schaf ook een dergelijk pand zo mogelijk nog dit jaar aan. Houd er wel rekening mee dat een verhuurde woning vanaf 2023 een stuk zwaarder belast wordt in box 3. Dit komt doordat de zogenaamde leegwaarderatio verhoogd wordt. Alleen voor woningen die 5% of minder van de WOZ-waarde aan huurinkomsten opleveren, vindt nog een korting plaats ter bepaling van de waarde in box 3. Ook mag dan geen sprake zijn van een huurcontract van korter dan twee jaar én mag de huur niet onzakelijk laag zijn vanwege bijvoorbeeld familieverhoudingen.

10. Optimaliseer de samenstelling van jouw box 3-vermogen

Over de heffing over vermogen, oftewel de box 3-heffing, is de afgelopen periode zeer veel te doen. Doordat de Hoge Raad eind 2021 het wettelijk systeem strijdig achtte met Europese regelgeving is er enerzijds herstelwetgeving opgesteld en anderzijds een overbruggingswet voorgesteld. Vanaf 2026 moet er dan heffing over het werkelijk rendement gaan plaatsvinden.

De overbruggingswet is van toepassing vanaf 2023. Omdat de peildatum van het vermogen op 1 januari ligt, heb je nog slechts kort de tijd om je daarop voor te bereiden. In de overbruggingswet wordt het inkomen nog steeds bepaald aan de hand van fictieve rendementen. Hierbij wordt uitgegaan van de werkelijke samenstelling van iemands vermogen verdeeld over drie verschillende categorieën De volgende fictieve rendementen gelden voor 2022:

• Bank- en spaartegoeden, deposito, contant geld: 0,01% (tarief 2021)
• Alle overige bezittingen 5,53%
• Alle schulden -/- 2,46% (tarief 2021)

De fictieve rendementen voor bank- en spaartegoeden, deposito en contant geld en voor schulden worden pas na afloop van het jaar vastgesteld. Voor een indicatie zijn de fictieve rendementen opgenomen die gelden voor 2021. Voor overige bezittingen is het fictieve rendement voor 2023 vastgesteld op 6,17%.

Deze wijziging betekent dat de werkelijke samenstelling van het vermogen op 1 januari heel beslissend is. Het is voordeliger om dan spaartegoeden te hebben in plaats van overige bezittingen. Dat lokt fiscale sturen uit. Mensen zouden vlak vóór 1 januari overige bezittingen tijdelijk kunnen omzetten in banktegoeden, omdat vervolgens kort na de jaarwisseling weer terug te switchen. Ook zou er tijdelijk een schuld kunnen worden aangegaan en het geld daarvan op de bank te parkeren. Om dit tegen te gaan geldt een anti-misbruikregeling. Grofweg betekent deze regeling dat als iemand heen en weer switcht binnen 3 maanden (en daartussen ligt 1 januari), de switch dan geacht wordt niet te hebben plaatsgevonden (tenzij zakelijke redenen kunnen worden aangetoond).

Massaalbezwaarplusprocedure voor niet-bezwaarmakers box 3
Belastingplichtigen die voor de jaren 2017 tot en met 2020 geen bezwaar hadden gemaakt tegen box 3, hoeven geen actie meer te ondernemen. Het kabinet heeft besloten de vraag of zij recht hebben op rechtsherstel opnieuw voor te leggen aan de Hoge Raad en de uitspraak in die zaak voor iedere belastingplichtige toe te passen.

11. Beleg groen in box 3

Wil je jouw box 3-vermogen verlagen, denk dan ook eens aan groene beleggingen. Voor groene beleggingen geldt een vrijstelling in box 3 van maximaal € 65.072 (bedrag 2023). Heb je een fiscale partner, dan bedraagt de vrijstelling voor jou en jouw partner gezamenlijk zelfs het dubbele (€ 130.144). Ook een minderjarig kind heeft zelfstandig recht op deze vrijstelling. Naast de vrijstelling in box 3 heb je ook nog recht op een heffingskorting van 0,7% van het vrijgestelde bedrag in box 3.

In het kader van de tijdelijke box 3-regeling mag je de vrijstelling voor groene spaartegoeden en beleggingen eerst toerekenen aan de groene beleggingen en daarna aan de groene spaartegoeden.

12. Overweeg de oprichting van een beleggings-bv/-fonds

Heb je op dit moment veel laag renderende overige bezittingen in box 3, overweeg dan de oprichting van een beleggings-bv of een open fonds voor gemene rekening om daar vóór 31 december 2022 deze bezittingen in te storten. Zo mis je de peildatum van 1 januari 2023 in box 3. De bv of het fonds betaalt over de daadwerkelijk ontvangen spaarrente tot een bedrag van € 200.000 in 2023 19% vennootschapsbelasting en over het meerdere 25,8%. Als de ontvangen spaarrente na belasting wordt uitgekeerd naar privé, betaal je hierover in 2023 26,9% belasting in box 2 van de inkomstenbelasting. Gecombineerd is dat zo’n 40,18% van het daadwerkelijk ontvangen rendement tot € 200.000. Dat is vaak minder dan de 1,97% belasting die je in 2023 over jouw laag renderende bezittingen betaalt in box 3, alhoewel je er wel rekening mee moet houden dat de vrijstelling in box 3 in 2023 € 57.000 per persoon bedraagt.

Let op!

Met een bv zijn oprichtingskosten gemoeid en ook kosten voor instandhouding, bijvoorbeeld voor het jaarlijks (laten) maken van een jaarrekening. En om de laag renderende overige bezittingen na verloop van tijd belastingvrij naar privé te halen, is een gang naar de notaris nodig. Het is belangrijk bij de keuze voor de bv-variant deze kosten af te trekken van de jaarlijkse voordelen om te bepalen of het geheel voor jou aantrekkelijk is.

13. Houd rekening met vermogenstoets toeslagen

Lagere inkomens hebben vaak recht op een of meer toeslagen. We kennen de zorgtoeslag, de huurtoeslag, de kinderopvangtoeslag en het kindgebonden budget. Voor alle toeslagen, behalve de kinderopvangtoeslag, geldt een zogenaamde vermogenstoets. Dit betekent dat je geen recht hebt op de toeslag als jouw vermogen te groot is. De toetsingsdatum is 1 januari. Voor de zorgtoeslag en het kindgebonden budget geldt voor 2022 een toetsingsvermogen van maximaal € 120.020. Heb je een partner, dan geldt een maximum van € 151.767. Voor de huurtoeslag geldt een maximumvermogen van € 31.747 (respectievelijk € 63.494 als je een partner hebt). Voor de huurtoeslag mag ook een medebewoner niet méér dan € 31.747 aan vermogen hebben. De genoemde maxima zullen voor het jaar 2023 iets hoger liggen.

14. Bespaar belasting in box 3 en voorkom belastingrente

Controleer jouw voorlopige aanslag 2022. Is de aanslag te laag, vraag dan zo snel mogelijk een nieuwe voorlopige aanslag aan. Als je ervoor zorgt dat je jouw voorlopige aanslag nog in 2022 betaalt, leidt dat tot een lager vermogen per 1 januari 2023 en bespaar je mogelijk belasting. In box 3 levert dit alleen een voordeel op als de onttrokken financiële middelen bestonden uit beleggingen. Ook rekent de Belastingdienst vanaf 1 juli 2023 een rente van 4% over jouw aanslag 2022. Dit is hoog, zeker in vergelijking met de rente op een spaarrekening. Voorkom dus dat je deze hoge belastingrente verschuldigd wordt en controleer of jouw voorlopige aanslag 2022 juist is.

15. Houd rekening met hoger heffingsvrij vermogen

Het heffingsvrije vermogen in box 3 wordt in 2023 verhoogd van € 50.650 naar € 57.000. Je betaalt over jouw vermogen in box 3 dus minder snel belasting. Houd hier rekening mee als je bijvoorbeeld overweegt een waardevolle aankoop nog dit jaar te doen en hiervoor vermogen te onttrekken waarmee je belegt.

16. Accijns op alcoholvrije drank omhoog in 2023

De accijns op alcoholvrije drank gaat per 1 januari 2023 met bijna 9 cent per liter omhoog, behalve voor mineraalwater.