08 januari 2020

Wet DBA

Het kabinet is bezig de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelatie (Wet DBA) te vervangen. Dit is aangekondigd in het regeerakkoord van het kabinet in oktober 2017. Deze wet zorgt namelijk voor te veel onrust en onzekerheid onder zzp'ers en hun opdrachtgevers. Intussen is bekend geworden dat de nieuwe wet op zijn vroegst in 2021 in werking zal treden. Daarnaast is enkele maanden geleden aangekondigd dat de Belastingdienst vanaf 2020 actiever gaat handhaven.

Uitstel opvolger Wet DBA

De opvolger van de Wet DBA moet opdrachtgevers en -nemers meer duidelijkheid bieden over de vraag wanneer er sprake is van een arbeidsrelatie en wanneer er dus loonheffingen en premies moeten worden ingehouden. De vervanging van deze wet gaat niet zonder problemen. Het gevolg hiervan is dat de nieuwe wet op zijn vroegst pas vanaf 2021 in werking zal treden.

Opdrachtgeversverklaring via webmodule

In de nieuwe wet kan aan de hand van een webmodule worden bepaald wanneer er geen sprake is van een dienstbetrekking. De module geeft dan een 'opdrachtgeversverklaring' af, waarmee zekerheid ontstaat over het niet inhouden van loonheffing en premies. Als de webmodule niet de conclusie 'buiten dienstbetrekking' kan trekken, wordt geen opdrachtgeversverklaring afgegeven. In dat geval kunnen opdrachtgevers nog steeds vooroverleg hebben met de Belastingdienst.

Gezagscriterium

Een belangrijke voorwaarde voor een dienstbetrekking is het bestaan van een gezagsverhouding. Dit criterium is echter verre van duidelijk. In het Handboek Loonheffingen van 2019 is al een uitgebreide toelichting opgenomen, waarin indicaties en contra-indicaties voor gezag worden gegeven. Bij de beoordeling of sprake is van gezag, moeten alle feiten en omstandigheden in samenhang worden gewogen.

Minimumtarief

In het wetsvoorstel Wet minimumbeloning zelfstandigen en zelfstandigenverklaring is een minimumtarief van € 16 per uur vastgesteld. Met dit minimumtarief wil het kabinet de zelfstandigen aan de onderkant van de arbeidsmarkt beschermen. Dit minimumtarief moet ervoor zorgen dat zzp'ers kunnen leven van hun werk en dat ze zich daarnaast kunnen verzekeren tegen of sparen voor slechtere tijden. Het minimumtarief gaat gelden voor alle uren die een zzp'er aan een opdracht besteedt. Het tarief is exclusief directe kosten die een zzp'er voor een klus maakt: kosten voor materiaal komen dus boven op de € 16 per uur.

Opt-out

Hoger betaalde zelfstandigen kunnen onder de nieuwe wetgeving samen met hun opdrachtgever juist kiezen voor een opt-outregeling, waarbij schriftelijk geen arbeidsovereenkomst wordt overeengekomen. Blijkt deze er achteraf toch te zijn, dan bestaat geen recht op een eventuele uitkering.

Internetconsultatie

In 2019 heeft de internetconsultatie plaatsgevonden van de voorgenomen plannen rondom de vervanger van de Wet DBA. Van deze mogelijkheid is veelvuldig gebruikgemaakt door verschillende partijen. De reacties lopen zeer uiteen, maar zijn overwegend negatief. Met name de vrees voor extra administratieve rompslomp is een veelgehoorde klacht.

Een andere, regelmatig terugkerende klacht is dat de nieuwe regels nog altijd niet de duidelijkheid zouden verschaffen waar opdrachtgevers en -nemers al sinds de afschaffing van de VAR op wachten. Ook de voorgenomen minimumtarieven worden als te laag beschouwd. Het minimumtarief zou zelfstandigen niet in staat stellen om de nodige verzekeringen af te sluiten.

Ook de maximale duur van de zelfstandigenverklaring wordt door velen als te kort ervaren. Dit zou er volgens sommigen toe leiden dat zij opdrachten gaan verliezen.

De internetconsultatie is op 9 december 2019 gesloten. De reacties zullen door het ministerie worden beoordeeld en eventueel meegenomen worden in een nieuw voorstel.

Handhaving

Omdat de nieuwe wetgeving is uitgesteld, heeft de Belastingdienst aangekondigd ook handhaving op naleving van de Wet DBA in principe opnieuw uit te stellen tot 1 januari 2021. Met ingang van 1 januari 2020 wordt echter wel actiever gehandhaafd bij kwaadwillende opdrachtgevers. Dit kan leiden tot correctieverplichtingen en naheffingsaanslagen, eventueel met een boete.

Daadwerkelijke handhaving zal altijd voorafgegaan worden door toezicht door de Belastingdienst, bijvoorbeeld door middel van een bedrijfsbezoek of boekenonderzoek. Met dit verscherpte toezicht is de Belastingdienst in oktober 2019 gestart.

Wanneer kwaadwillend?

Een werkgever wordt als kwaadwillend beschouwd als deze 'opzettelijk een situatie van evidente schijnzelfstandigheid laat ontstaan of voortbestaan omdat hij weet – of had kunnen weten – dat er feitelijk sprake is van een dienstbetrekking'. Hiervoor moet worden bewezen dat sprake is van drie dingen:

• een (fictieve) dienstbetrekking
• evidente schijnzelfstandigheid
• opzettelijke schijnzelfstandigheid

Aanwijzingen

Het kan ook voorkomen dat bij een controle niet direct wordt geconstateerd dat sprake is van kwaadwillendheid, maar dat wel blijkt dat sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking. In dat geval wordt nog niet gehandhaafd, maar kan de Belastingdienst wel aanwijzingen opleggen. Met deze aanwijzingen moet de werkgever vervolgens aan de slag om:

• de arbeidsrelatie zo vorm te geven dat er sprake is van werken buiten dienstbetrekking, of
• de arbeidsrelatie als dienstbetrekking te verwerken in de aangifte.

Voor het opvolgen van aanwijzingen krijgt een werkgever doorgaans drie maanden de tijd. Wordt na die drie maanden geconstateerd dat de aanwijzingen niet voldoende zijn opgevolgd? Dan kan alsnog worden gehandhaafd.

Heeft u vragen naar aanleiding van een of meerdere van de onderdelen van dit nieuwsitem? Wij adviseren u graag. Neem gerust contact met ons op.